انواع آکنه و علل بروز آن چیست؟

چگونه‌ آکنه ظاهر میشود؟1

• هورمون‌ها باعث افزایش تولید سبوم شده و پوست را چرب می‌کنند.
• این هورمون‌ها تولید سلول‌های سطحی پوست را نیز افزایش می‌دهند.
• منافذ پوست با مخلوطی از سلول‌ها و سبوم مسدود می‌شوند.
• منافذ مسدودشده به محلی برای رشد باکتری‌های ایجادکننده‌ی آکنه (C. acnes) تبدیل شده و می‌تواند باعث ایجاد التهاب شود.
• این فرآیند منجر به بروز انواع مختلف آکنه شده که شامل لکه‌های قرمز و پوسچول تا کیست های عمیق و دردناک می‌شوند.
• اگر آکنه مقاوم باشد بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنید تا یک روتین مراقبت از پوست مناسب شما ارائه دهد یا برای موارد شدیدتر آکنه، آنتی بیوتیک تجویز کند.

علت بروز آکنه چیست؟

علل بروز آکنه هنوز به طور قطعی شناسایی نشده است اما عوامل متعددی می‌تواند در ایجاد آن نقش داشته باشند. از جمله‌ی این عوامل می‌توان به ژنتیک و نوسانات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری و قبل یا در طول چرخه‌ی قاعدگی زنان اشاره کرد. همچنین آکنه می‌تواند به دنبال استرس، فرآورده‌های آرایشی روغنی و داروهایی مانند قرص‌های ضد بارداری یا کورتیکواستروئیدها ایجاد شود.²

آیا یکسری از غذاها می‌توانند باعث بروز آکنه شوند؟

در مورد اینکه آیا خوردن انواع خاصی از غذاها می‌تواند باعث بروز آکنه شود یا خیر، بحث وجود دارد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین آب پنیر (whey protein)³ یا مواد غذایی با مقدار کربوهیدرات زیاد ممکن است با ایجاد آکنه و مدت زمان وجود آن ارتباط مستقیم داشته باشد. برخی از غذاهای با مقدار کربوهیدرات زیاد عبارتند از نان سفید، برنج سفید، غلات فراوری شده‌ی صبحانه، برنجک، چیپس سیب‌زمینی، سیب‌زمینی سرخ‌شده، دونات یا سایر شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های شیرین مانند میلک‌شیک یا نوشابه.⁴

آکنه‌ی هورمونی چیست؟

آکنه هورمونی در نتیجه‌ی عدم تعادل هورمون‌ها مانند آندروژن‌ها که شایع‌ترین آنها تستوسترون است، به وجود می‌آید. افزایش سطح آندروژن به تولید بیش از حد سبوم (چربی) منجر می‌شود.⁵ مقدار معینی از چربی برای پوست شما مفید است اما نوسانات هورمونی می‌تواند باعث تولید بیش از حد سبوم شده و پوست را بسیار چرب‌تر کند. همچنین آندروژن‌ها باعث تولید بیش از حد کورنئوسیت‌ها (سلول‌های سطحی پوست) در منافذ پوست شما می‌شوند. ترکیب چربی اضافی و تجمع سلول‌های مرده پوست می‌تواند باعث مسدود شدن منافذ پوست شما شود که به آن کومدون یا منافذ مسدود گفته می‌شود.

پوست چرب و باکتری ایجادکننده‌ی آکنه

هنگامی که منافذ مسدود می‌شوند، سبوم نمی‌تواند به صورت طبیعی خارج شود. بنابراین سبوم اضافه در پوست‌های چرب به منبع غذایی مناسب برای باکتری C. acnes تبدیل می‌شود. این باکتری بخشی از فلور طبیعی پوست است اما تعداد زیاد آن با ایجاد آکنه ارتباط مستقیم دارد. باکتری C. acnes بی‌هوازی است؛ به این معنی که محیط فاقد اکسیژن منافذ مسدود باعث ایجاد شرایط مناسب رشد آن‌ها می‌شود و باکتری‌ها تکثیر شده و ممکن است واکنش التهابی ایجاد کنند. در نتیجه پاپول‌های برجسته (برجستگی‌های قرمز) یا پوسچول‌ها (برجستگی‌های قرمز با سر سفید) ظاهر می‌شوند. در موارد آکنه‌ی شدید، کیست‌های عمیق می‌توانند ایجاد شوند.

انواع آکنه

به صورت کلی دو نوع آکنه وجود دارد: غیر التهابی و التهابی.

اولین مورد آکنه غیر التهابی است که از منافذ مسدود شده تشکیل شده است که به عنوان کومدون نیز شناخته می‌شود.

این‌ها خود به دو نوع دسته‌بندی می‌شوند:

• جوش‌های سرسیاه (کومدون‌های باز): زمانی ایجاد می‌شوند که منافذ مسدود شده باز شود. مخلوط سلول‌های مرده‌ی پوست و سبوم داخل منافذ در تماس با هوا قرار گرفته و باعث تیره شدن آن می‌شود.
• جوش‌های سرسفید (کومدون‌های بسته): زمانی ایجاد می‌شوند که منافذ مسدود شده بسته باقی مانده و یک برآمدگی سفید یا زرد در پوست ایجاد می‌کنند.

نوع دوم آکنه، آکنه‌ی التهابی است که شامل ضایعات قرمز و برجسته، اغلب با مرکز سفید است.

این‌ها خود شامل موارد زیر می‌شوند:

• پاپول: برجستگی‌های قرمز یا صورتی زیر سطح پوست
• پوسچول: برآمدگی‌های بزرگ و حساس با مرکز مشخص پر از چرک
• ندول: برجستگی‌های بزرگ و ملتهب که در لمس سفت هستند
• کیست: ضایعات بزرگ و پر از چرک که شبیه به کورک هستند

انواع شدید آکنه

آکنه ندولار و کیستیک

در آکنه شدید، ضایعات التهابی آکنه ندولار یا کیستیک (توده های پر از چرک حساس زیر پوست) تشکیل می‌شود. این نوع آکنه خطر ایجاد اسکار دائمی را داشته و باید توسط متخصص پوست درمان شود. اغلب متخصصان پوست این نوع آکنه‌های شدید را با داروهای تجویزی، از جمله آنتی بیوتیک درمان می‌کنند.

آکنه همراه با قرمزی

در پاسخ به رشد و تکثیر باکتری  C. acnesموادی به نام واسطه‌های التهابی یا سیتوکین‌ها در پوست آزاد می‌شوند. این‌ها مولکول‌های پیام‌رسان هستند که باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و ایجاد علائم آکنه‌ی قرمز می‌شوند. اگر آکنه شما با قرمزی عمومی، به ویژه در نواحی بینی و گونه‌ها همراه باشد، ممکن است به آکنه روزاسه مبتلا شده باشید. برای تشخیص قطعی حتما به متخصص پوست مراجعه کنید.

منابع

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3051853. Accessed Sep 13, 2024
2. https://www.aad.org/public/diseases/acne/really-acne/adult-acne. Accessed Sep 13, 2024.
3. https://karger.com/books/book/2716/chapter-abstract/5774187/Evidence-for-Acne-Promoting-Effects-of-Milk-and?redirectedFrom=fulltext. Accessed Sep 13, 2024.
4. https://www.aad.org/public/diseases/acne/causes/diet. Accessed Sep 13, 2024.
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2923944. Accessed Sep 13 2024.