همان‌طور که می‌دانید خورشید برای ادامه‌ی زندگی ضروری است؛ اما اشعه ماوراء بنفشی (UV) که از آن ساطع می‌شود می‌تواند برای پوست آسیب‌زا باشد. اشعه‌های UVB مسئول آفتاب سوختگی بوده و اشعه‌های UVA منجر به بروز علائم پیری پوست می‌شوند؛ هر دو می توانند در ایجاد سرطان پوست نقش داشته باشند. محافظت در برابر طیف وسیع اشعه‌های خورشید می‌تواند پیری پوست را به تعویق انداخته و نیز احتمال بروز آفتاب سوختگی و سرطان پوست را به حداقل برساند. تبعیت از نکات ذیل می‌تواند آسیب به پوست شما را به حداقل برساند:

1. مدت زمان قرارگیری در معرض نور خورشید را محدود کنید؛ به خصوص از ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر.
2. از پیراهن آستین بلند، شلوار، کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید.
3. به طور مرتب از مقدار کافی فرآورده‌های ضدآفتاب (کرم، ژل-کرم، اسپری و …) دارای SPF 30 و بالاتر استفاده کنید.

در ادامه به توضیح هر یک از موارد بالا می‌پردازیم:

قانون #1 محافظت در برابر آفتاب: در ساعات اوج ساطع شدن اشعه‌ها در معرض نور خورشید قرار نگیرید.

اشعه‌های نور خورشید بین ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر در قوی‌ترین حالت خود هستند.¹ برای محافظت بهتر از پوست در برابر آسیب‌های احتمالی ناشی از نور خورشید، در این ساعات به دنبال سایه باشید.

با این حال حتی اگر در سایه هستید، مهم است بدانید اشعه UV  فقط از سمت بالا ساطع نمی‌شود. اشعه UV می‌تواند از سطوحی مانند آب، شن، برف، چمن یا حتی پیاده‌رو منعکس شود. برف یک بازتابنده‌ی قوی بوده و میزان قرار گرفتن در معرض اشعه UV را تقریبا دو برابر می‌کند.² همچنین میزان اشعه UV در ارتفاعات بالا و مناطق نزدیک به خط استوا افزایش می‌یابد.

مطالب فوق بدان معناست که شما می‌توانید در سایه، در یک روز ابری یا در اواسط زمستان در معرض اشعه UV قرار بگیرید.

قانون #2 محافظت در برابر آفتاب: لباس‌های پوشیده بپوشید.

هنگامی که بیرون هستید، لباس یکی از اصلی‌ترین سپرهای شما در برابر اشعه UV است. با این حال همه‌ی لباس‌ها به صورت یکسان تولید نشده و توجه به نکات زیر مهم است:

پارچه: پارچه‌های محکم بافته‌شده موثرترین سپر را در برابر اشعه‌های خورشید فراهم می‌کنند. هرچه بافت پارچه شل‌تر باشد، اشعه UV راحت‌تر به آن نفوذ می‌کند (ابریشم و تور). به خاطر داشته باشید که هر چه بیشتر خود را بپوشانید، بیشتر در برابر اشعه‌های مضر محافظت می‌شوید. بنابراین آستین‌های بلند و شلوار را انتخاب کنید.

رنگ: پارچه‌هایی با رنگ‌های تیره‌ یا پررنگ‌ جذب اشعه UV بیشتری دارند. رنگ‌هایی پایه‌ی اصلی سازنده‌ی آن‌ها رنگ آبی باشد، بیشترین جذب را داشته در حالی که رنگ‌هایی که بخش اصلی سازنده‌ی آن‌ها رنگ زرد باشد، کمترین جذب را دارند.

کلاه: برای محافظت از صورت و گردن خود در برابر نور خورشید، کلاهی با لبه‌ی پهن (حداقل 8 سانتی‌متر) به صورتی که همه‌ی جهات را در بر گیرد، بر سر بگذارید.

عینک آفتابی: برای محافظت بهتر از چشم‌ها در برابر نور خورشید، عینک آفتابی را انتخاب کنید که دارای عدسی با محافظ UV باشد. همچنین مطمئن شوید که به خوبی روی صورت شما قرار گیرد؛ زیرا عینک آفتابی که روی بینی شما بلغزد، چشمان شما را در معرض اشعه UV قرار می‌دهد (و اگر خیلی سفت باشد، باعث بروز سردرد می‌شود).³

قانون #3 محافظت در برابر آفتاب: از فرآورده‌های ضدآفتاب استفاده کنید.

تفاوت sunscreen با sunblock چیست؟

در گذشته sunblock به ضدآفتاب‌های فیزیکی یا معدنی ساخته شده با موادی مانند دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی گفته می‌شد. این فیلترها با انعکاس پرتوهای خورشید (مانند آینه) به محافظت از پوست کمک می‌کنند. با این حال FDA در سال 2013 تولید کنندگان فرآورده‌های ضد آفتاب را از استفاده از کلمه‌ی sunblock منع کرد، زیرا باعث می‌شد کاربران این فرآورده‌ها، اثربخشی محصول را بیش از حد برآورد کنند.⁴ بنابراین بهتر است به این سوال که «تفاوت ضدآفتاب‌های شیمیایی با معدنی چیست» پاسخ دهیم:

ضدآفتاب‌های شیمیایی یا سنتی از موادی تشکیل شده‌اند که اشعه UV را جذب می‌کنند؛ در حالی که ضدآفتاب‌های معدنی یا فیزیکی دارای موادی هستند که اشعه UV را منعکس می‌کنند.¹ ضدآفتاب‌های شیمیایی طیف وسیعی از بافت‌ها (کرم، ژل-کرم و …) را داشته و برای فعالیت‌های خارج از منزل ایده‌آل هستند؛ چرا که به راحتی از روی پوست پاک نمی‌شوند.

ضدآفتاب‌های معدنی اغلب توسط متخصصین پوست برای افرادی که پوست بسیار حساسی دارند (اعم از کودکان) یا به فیلترهای شیمیایی UV حساسیت دارند، توصیه می‌شود. برخی از فرمولاسیون‌های ضد آفتاب حاوی هر دو نوع فیلتر هستند.

حفاظت در برابر UVA/UVB

اشعه‌های UVA که به آن‌ها پرتوهای پیری نیز اطلاق می‌شود، می‌توانند پوست شما را زودتر پیر کرده و باعث ایجاد چین و چروک و لکه شوند. همچنین این پرتوها توانایی عبور از شیشه‌ی پنجره را دارند. اشعه‌های UVB که به آن‌ها اشعه‌های سوزاننده نیز می‌گویند، عامل اصلی آفتاب‌سوختگی هستند و قادر به نفوذ به شیشه‌های پنجره نیستند.⁵ لازم به ذکر است هر دو نوع اشعه می‌توانند در ایجاد سرطان پوست نقش داشته باشند. با انتخاب کرم ضدآفتابی که هم محافظت در برابر اشعه‌های UVA و هم UVB را فراهم می‌کند، به حفظ سلامت پوست خود و خانواده‌تان کمک کنید.

SPF چیست؟

فاکتور محافظت از خورشید (Sun Protection Factor = SPF) مدت زمانی که ضدآفتاب شما به محافظت در برابر اشعه UVB کمک می‌کند را ارزیابی می‌کند. اگر پوست شما 20 دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بسوزد، SPF 30 به مدت 20 * 30 = 600 دقیقه از شما محافظت می‌کند. این بدان معنا نیست که در طول روز تنها یک بار کرم ضدآفتاب بزنید. عواملی مانند تعریق یا شنا کردن بر اثربخشی هر فرآورده‌ی ضدآفتابی تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین مهم است که هر 2 ساعت یا به فاصله‌ی کمتر ،بسته به شرایط، از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

FDA استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF 15 یا بالاتر را توصیه می‌کند.⁶ اگر مدت زمان طولانی در محیط بیرون هستید یا اگر پوست شما مستعد آفتاب سوختگی است، این مقدار باید افزایش یابد.

فاصله‌ی زمانی مناسب برای استفاده از کرم ضدآفتاب

حداقل 15 دقیقه قبل از بیرون رفتن از کرم ضدآفتاب استفاده کرده و گوش‌ها، پشت گردن، پاها، مچ پاها و پشت دستان خود را فراموش نکنید. هنگامی که در محیط بیرون هستید هر دو ساعت یکبار یا بسته به شرایط به فاصله‌ی کمتر (حتی اگر کرم ضدآفتاب شما ضدآب است) از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

مقدار مناسب برای استفاده از کرم ضدآفتاب

اکثر مردم به مقدار کافی از ضدآفتاب استفاده نمی‌کنند؛ در نتیجه به سطح حفاظتی درج شده روی بسته‌بندی ضدآفتاب نمی‌رسند. یک فرد بزرگسال به طور متوسط نیاز به استفاده از دو قاشق غذاخوری کرم ضدآفتاب برای پوشاندن کل بدن خود دارد⁷ (دو انگشت کامل برای کل صورت).

فرآورده‌های ضدآفتاب مختلف را برای موقعیت‌های متفاوت انتخاب کنید

طیف گسترده‌ای از ضدآفتاب‌ها به دلایل خاص خود در دسترس هستند و بعید است که یک فرمول پاسخگوی نیاز همه‌ی مردم باشد. لازم است ضد آفتاب مخصوص خود را بر اساس نوع پوست، نیاز پوست، نوع بافت پوست و سبک زندگی خود انتخاب کنید. برای مثال اگر سبک زندگی فعالانه‌ای دارید، نیاز به فرمولاسیون جاذب رطوبت دارید. همچنین اگر پوست مستعد آکنه دارید، نیاز به فرمولاسیون بدون چربی و غیر کومدون زا دارید.

به تاریخ انقضای کرم ضدآفتاب خود توجه کنید

اگر شک دارید که آیا باید از بطری ضدآفتابی که از تابستان گذشته در کیف استخر شما قرار دارد استفاده کنید یا نه، تاریخ انقضای روی بطری را بررسی کنید. اگر محصول منقضی شده است، آن را دور بیندازید؛ زیرا محافظت موثری برای شما ایجاد نمی‌کند. برخی از ضدآفتاب‌ها دارای برچسب تاریخ انقضا نیستند. اگر کرم ضدآفتاب به مدت سه سال پایدار بماند، FDA لزومی به چاپ تاریخ ایجاد نمی‌کند.⁸ با این حال بسیاری از تولیدکنندگان حتی اگر محصول برای سه سال پایدار بماند، تاریخ انقضای محصول را روی بسته‌بندی آن درج می‌کنند. علاوه بر تاریخ انقضا، فرآورده‌های ضدآفتاب‌ دارای نمادی بر روی بسته‌بندی خود هستند که نشان می‌دهد پس از باز شدن درب محصول، چه مدت می‌توان از آن استفاده کرد.

بهترین کرم ضدآفتاب برای کودکان

پوست کودکان به ویژه در برابر اشعه UV آسیب‌پذیر است. به همین دلیل متخصصان پوست بر این باورند که نوزادان و کودکان زیر 3 سال نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند.

اگر نیاز به قرارگیری کودک در معرض نور خورشید است، حتما او را با لباس مناسب بپوشانید و برایش سایه ایجاد کنید. جهت استفاده از ضدآفتاب حتما به دنبال فرمولاسیون‌های مخصوص کودکان باشید. محصول ایده‌آل باید در برابر آب مقاوم بوده و برای پوست‌های حساس و جوان فرموله شده باشد. برای کودکان نیز هر دو ساعت یکبار یا بسته به شرایط به فاصله‌ی کمتر، کرم ضدآفتاب را تمدید کنید.

منابع:

1. https://www.aad.org/media/stats-sunscreen. Accessed June 9, 2024.
2. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/radiation-ultraviolet-(uv). Accessed June 9, 2024.
3. https://www.skincancer.org/blog/dress-to-protect-5-things-that-affect-how-well-your-clothes-block-uv-rays. Accessed June 9, 2024.
4. https://www.fda.gov/drugs/understanding-over-counter-medicines/questions-and-answers-fda-announces-new-requirements-over-counter-otc-sunscreen-products-marketed-us. Accessed June 9, 2024.
5. https://www.skincancer.org/risk-factors/uv-radiation. Accessed June 9, 2024.
6. https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/tips-stay-safe-sun-sunscreen-sunglasses. Accessed June 9, 2024.
7. https://www.skincancer.org/blog/ask-the-expert-how-much-sunscreen-should-i-be-using-on-my-face-and-body. Accessed June 9, 2024.
8. https://www.consumerreports.org/health/sunscreens/does-sunscreen-have-an-expiration-date-a3175803160. Accessed June 9, 2024.